ایس ویب سائٹ دا مقصد ساری دُنیا وِچّ، تے خصوصی طور تے تیجی دُنیا وِچّ جِتھے علم الہٰیات دی سیمنریاں یا بائبل سکول جے ہین تے تھوڑے بُہتے ہی ہین تے اُوتھے مشنریاں لئی تے پادری صاحبان لئی مفت وِچّ واعظاں دے مسوّدیاں دیاں ویڈیوز فراہم کرنا اے۔

واعظاں دے اے مسوّدے تے ویڈیوز ہُن تقریباً 1,500,000 کمپیوٹراں تے 221 توں زیادہ ممالک دے وِچّ ہر مہینے www.sermonsfortheworld.com تے ویکھے جاندے نے۔ سینکڑوں دوجّے لوکی یوٹیوب تے ویڈیوز ویکھدے نے، لیکن اُو چھیتی یوٹیوب چھڈ دیندے نے تے ساڈی ویب سائٹ تے آ جاندے نے کیوں جے ہر واعظ اُنہاں نوں یوٹیوب نوں چھڈ کے ساڈی ویب سائٹ ول آن دی راہ ویکھاندا اے۔ یوٹیوب لوکاں نوں ساڈی ویب سائٹ تے لے کے آندی اے۔ ہر مہینے تقریباً 120,000 کمپیوٹراں تے لوکاں نوں 46 زباناں دے وِچّ واعظاں دے مسوّدے پیش کیتے جاندے نے۔ واعظاں دے مسوّدے اشاعت دا حق نئیں رکھدے تاں مبلغین اِناں نوں ساڈی اجازت توں بغیر اِستعمال کر سکن۔ مہربانی نال ایتھے اے جانن واسطے کِلک کرو کہ تُسی کیویں ساری دُنیا دے وِچّ خوشخبری دے اِس عظیم کم نوں پھیلان دے لئی ساڈی مدد ماہانہ چندہ دیَن دے نال کر سکدے اُو۔

جدّوں وی تُسّی ڈاکٹر ہائیمرز نوں خط لکھو تے اُنہاں نوں ہمیشہ دسّو کہ تُسی کہڑے مُلک وِچّ رہندے اُو، ورنہ اُو تہاڈے خط دا جواب نئیں دے سکن گے۔ ڈاکٹر ہائیمرز دا ای۔ میل ایڈریس rlhymersjr@sbcglobal.net ہے۔

اَج کل زیادہ تر لوکی سوچدے نے کہ تُسی یا تے سائنس تے یقین رکھدے اُو، یا تُسی بائبل تے یقین رکھدے نے۔ میں اینج ای کردا سی۔ میں سوچیا سی کہ سائنس نے بوہتا پہلاں ای بائبل نوں جھوٹا ثابت کر دِتا سی۔ بے چہ بے شمار غلطیاں سن – جِنہاں دا میں مطالعہ نہئیں کیتا سی، لیکن میرے لہئی اینج سوچنا سہوکھا سی، تے ایس گل نے مینوں اپنی گناہواں تے اپنے منصوبیاں نوں جاری رکھن دِتا۔ میرے نزدیک، بائبل اِک متروک تے قدیم کتاب سی جیہدے نال کوئی فرق نہئیں پیندا سی۔ مٰں خدا تے یقین نہئیں رکھدا سی، تے یقین طور تے مسیحیت چہ نہئیں سی۔ میں سوچیا کہ یسوع اِک ایہو جیہا بندی سی جیہڑا دو ہزار وریاں پہلے جیوندا رہیا، کُج اخلاقی سبق سِکھائے، مصلوب ہویا، تے بس۔ مینوں یقین نہئیں سی کہ کسی بندے دے مرن دے بعد کوئی حیاتی اے۔

میں سوچیا سی کہ مذہب اِک بیساکھی اے، اِک غلط خیال جِنہوں کُج پرانے، جاہل لوکی پھڑے ہوئے سن۔ بائبل تے یقین کرن، یا ایتھوں تیکر کہ خدا تے یقین کرن دا مطلب ایہہ سی کہ اِک شخص دے کول نہ تعلیم اے تے نہ دماغ۔ ایہہ پہاڑاں وِچ کسی ایہو جئے بندے دے لئی سی جیہڑا اسکول نہئیں گیا سی، کتاب نہئیں پڑھی سی، تے کُج نہئیں جانندا سی۔

ایہہ سارا کُج حقیقت دے برعکس سی۔ درحقیقت، سائنسی کائنات تے بائبل ہم آھنگ نے، کیوں جے اُو دوویں اِک ای خدا وَلوں آئے نے۔ خدا نے بائبل دے الفاظ دِتے۔ اَسی پڑھنے آں، ’’سارا صحیفہ خدا دے الہٰام نال دِتا گیا اے۔‘‘ (2۔ تیمتھیس 3: 16)۔ یونانی الفاظ جِنہاں دا ترجمہ ’’خدا دا اِلہٰام اے ایس دا مطلب اے ’’خدا دی سانس توں نکلن آلا۔‘‘ خدا نے بائبل دی سارے الفاظ [اپنی سانس توں] کڈے۔ اُوہنے انبیاء تے رسولاں نوں صحیفیاں دے عین مطابق الفاظ عطا کیتے۔ بائبل دا ہر لفظ خدا وَلوں آندا اے، تے ایہدے چہ کوئی غلطی نہئیں اے۔

اسی خدا نے کائنات تے اُوہدے وِچ موجود ہر شے نوں پیدا کیتا۔ ’’آغاز چہ خدا نے آسمان تے زمین نوں پیدا کیتا‘‘ (پیدائش1: 1)۔ خدا نے کائنات نوں تخلیق کیتا تے سائنسی قوانین وضع کیتے جِنہاں دے ذریعے ایہہ چلدی اے۔ ایس لئی تُسی ستاریاں دی تے اُوہناں دی حیاتی دی خوبصورتی تے سائنس دی درستگی نوں ویکھ سکدے نے تے ویکھ سکدے نے کہ ایہدے پِچھے اِک عظیم تے ذہن خدا اے۔ بائبل کہندی اے، ’’آسمان خدا دے جلال دا بیان کردا اے، تے آسمان اُوہدے کم نوں ظاہر کردا اے‘‘ (زبور19: 1)۔ ’’کیوں جے خدا دی ازلی قدرت تے الوہیت جیہڑی اُوس اندیکھی صفات نے دُنیا دی پیدائش دے ویلے تون اُوہدی بنائی ہوئی شیواں توں چنگی طرح ظاہر نے‘‘ (رومیوں 1:20)۔

بائبل سائنس دی نصابی کتاب دے ط۔ور تے نہئیں لکھی گئی اے۔ لیکن جدوں ایہہ سائنس دے بارے چہ گل کرتی اے، تے ایہہ ہمیشہ سچی ہوندی اے۔ مسیح توں پندرہ سو سال پہلاں، بائبل نے کہیا کہ خدا ’’زمین نوں بغیر سہارے دے لمکا دیندا اے‘‘ (ایوب 26: 7)۔ خدا نے کہیا کہ زمین سہارے دے بغیر لمک رئی اے، جیویں کہ سائنسداناں نے تین ہزار وریاں بعد دریافت کیتا۔ جدوں کافر لوکی ایہہ کہہ رئے سن کہ زمین کچھوے یا ہاتھی یا سمندری عفریت دی کمر تے اے یا سمندر وِچ تیردی اے تے خدا نے کہیا کہ زمین سہارے دے بغیر موجود اے۔ بائبل سائنسی طور تے درست سی ایس توں پہلاں سائنس دان ایس سچائی تیکر پہنچدے۔

ہزاروں وریاں توں بے اعتقادے کافراں دا خیال سی کہ زمین چپٹی اے۔ لیکن مسیح توں ست سو وریاں پہلاں اشعیا دی کتاب نے کہیا کہ خدا ’’زمین دے دائرے تے بیٹھا اے‘‘ (اشعیا40: 22)۔ ایہہ کولمبس دے بحر اوقیانوس دے اُوس پار جان توں دو ہزار وریاں پہلاں دی گل اے، ایس توں پہلاں کہ میگیلنMagellan تے اُوہدے بندیاں نے ساری دُنیا چہ سفر کیتا تے ثابت کیتا کہ زمین گول اے۔ صرف اِک ای شکل اے جیہڑی کسی وی طرح توں دائرے وانگوں نظر آندی اے – تے اُو اے کرّہ، جیہڑی کہ زمین دی شکل اے۔ ایس توں پہلاں کہ لوکی پاک صحائف نوں سمجھ پاندے بائبل سائنسی طور تے دو ہزار وریاں توں وہ بوہتی پہلے درست سی۔ جی نہئیں، بائبل سائنس دی نصابی کتاب نہئیں اے، لیکن جدوں بائبل سائنسی موضوعات تے گل کردی اے، تے ایہہ ہمیشہ درست نہئیں ہوندی اے، کیوں جے ایہہ خود خدا دا کلام اے۔

بائبل تے سائنس وِچ کوئی تضاد نہئیں اے۔ عظیم ماہر الہٰیات تے بائبل دے محافظ، ڈاکٹر جے گریشام میکحنDr. J. Gresham Machen نے کہیا، ’’ممکنہ طور تے کوئی شے مذہب وِچ سچی تے فلسفہ یا سائنس وِچ غلط نہئیں ہو سکدی۔ سچائی تیکر پہنچن دے سارے طریقے، جے اُو درست طریقےنے، اِک ہم آھنگ نتیجہ تے پہنچن گے‘‘ (جے. گریشام مچن Dr. J. Gresham Machen، پی ایچ ڈی، مسیحیت تے لبرل ازم Christianity and Liberalism، ولیم بی عیئرڈمینز پبلشنگ کمپنی William B. Eerdmans Publishing Co.، 1923، صفحہ 58)۔ اَج میں تہانوں وکھان جا رہیا آں کہ سائنس تے بائبل کئی طریقیاں نال کینج ہم آھنگی رکھدے نے۔

I۔ پہلی گل، سائنس دی قانونی فطرت خود خدا، قانون دے دین آلے تے منحصر اے۔

سائنس دا عروج بائبل تے یقین رکھن آلی مسیحیت دے تناظر وِچ ہویا۔ کائنات دے قوانین دا مطالعہ کرن دا کوئی فائدہ نہئیں جے کوئی نہئیں اے! ہندومت چہ، ایہہ دُنیا اِک وہم یا فریب اے تے ہر شے روانی یا بہاؤ وِچ اے۔ بت پرستی چہ، جو کُج وی ہونداے اُو نامکمل تے ناراض ’’دیوتاواں‘‘ دے رحم وکرم تے ہوندا اے جیہڑے اِک دے بعد دوجا کم ایس گل دی وجہ توں کردے نے کہ اُو محسوس کینج دا کردے نے۔ فیر سائنس پڑھن دا کوئی فائدہ نہئیں!

لیکن بائبل دا خدا اِک ذہین تے منصفانہ خدا اے جیہڑا کائنات دے لئی سائنسی قوانین بناندا اے۔ ایہو ای وجہ اے کہ جدید سائنس نے پروٹسٹنٹ اصلاحات دے بعد ترقی کیتی، سترہویں صدی وِچ ایس دی سب توں وڈھی کامیابیاں شروع ہوئیاں۔ ڈاکٹر فرانسس شیفر Dr. Francis Schaefferنے لکھیا، ’’چونکہ ابتدائی سائنس داناں دا خیال سی کہ دُںیا اِک معقول خدا وَلوں بنائی گئی اے، اُو ایہ جان کے حیران نہئیں ہوئے کہ لوکی فطرت تے کائنات دے بارے چہ عقل دی بنیاد تے کُج سچ معلوم کر سکدے نے‘‘ (سانوں فیر کیویں حیاتی بسر کرنی چائیدی اے؟ مغربی آراء تے تہذیب دا عروج و زوال How Should We Then Live? The Rise and Decline of Western Thought and Culture، کراس وے کتبCrossway Books، 2005 ایڈیشن، صفحہ 133)۔ مسیحیت سائنس دی ماں اے، کیوں جے سائنس اپنے ذہین تے معقول خدا تے منحصر اے۔

انگلستان وِچ سائنس دی ترقی دے لئی سب توں وڈی تنظیم رائل سوسائٹی آف لندن سی۔ ایہدے بوہتے سارے ارکان مذہبی بندے سن، تے ایہناں وِچوں اکثر پیوریٹن (بائبل تے یقین رکھن آلے مسیحی) سن۔ ایتھوں تیکر کہ اُو لوکی جیہڑے ذاتی طور تے مسیح وِچ ایمان لہیا کے تبدیل نہئیں ہوئے سن اُوہناں نے اپنی سوچ نوں اِک ذہین قانون دین آلے خدا دی مسیحی عالمی نظریہ توں اخذ کیتا۔

سائنس دے بانیاں وِچوں زیادہ تر مسیحی سن۔ یا گھٹ توں گھٹ اُو اِک ذہین تے طاقتور خدا دے مسیحی اصولاں تے استوار سن۔ رابرٹ بوئل Robert Boyle(1627-1691) کیمسٹری دے بانی سن۔ اُوہناں نے لندن دی رائل سوسائٹی دی بنیاد رکھن چہ مدد کیتی۔ اُوہناں نے مذہبی مضامین لکھے، بائبل دے ترجمے دی حمایت دے لئی رقوم دِتی، نئے انگلستان وِچ انجیل دے پھیلاؤ دے لئی کارپوریشن دے گورنر دے طور تے خدمات سر انجام دتی، تے اپنی وصیت وِچ غیر ملکی مشن دے کم دے لئی رقم چھڈ دِتی۔ مائیکل فیراڈے Michael Faraday (1791-1867) بجلی تے مقناطیسیت دی سائنس نوں سب توں بوہتی ترقی دین آلی ہستی سن۔ اُو ہر روز بائبل پڑھدے سن تے اِک ایہو جئے گرجا گھر دے رُکن سن جیس دا یقین سی، ’’جیتھے پاک صحائف بولدے نے، اَسی بولنے آں۔ جیتھے پاک صحائف خاموش نے اُوتھے اَسی خاموش آں۔‘‘ لوئس پاسچر Louis Pasteur (1822-1895) نے بیماری چہ بیکٹیریا دی اہمیت نوں دریافت کیتا تے جراثیم کش ادویات دا استعمال متعارف کرایا۔ ایہدی دریافتاں دی وجہ توں لکھاں جاناں بچ گئیاں۔ اُو اِک ایماندار مسیحی سن تے اپنے ہتھاں چہ صلیب پھڑے مریا۔

میں مذید ہُور لوکاں دے بارے چہ وی بتانا جاری رکھ سکنا آں تے دوجیاں مثالاں دی سکنا آں۔ ہُنے تیکر سب توں وڈا سائنسدان آئزک نیوٹن (1642۔1727) سی۔ وی وریاں دی عمر چہ اُوہنے کیلکیولس ایجاد کیتا۔ اُوہنے پرنسپیاPrincipia لکھیا،جیہدے چہ اُوہناں نے فزکس دے قوانین تے حرکت دے قوانین وضع کیتے جِنہاں دا اَج وی مطالعہ کیتا جاندا اے۔ ایہہ کتاب سائنس دی ہُنے تیکر دی لکھی جان آلی سب توں عظیم کتاب سی۔

نیوٹن چرچ آف انگلینڈ دا رُکن سی۔ اگرچہ میں نہئیں سمجھدا کہ اُو ذاتی طور تے مسیح چہ ایمان لیہیا کے تبدیل ہوئے سن۔ لیکن اُوہناں دا خدا چہ گہرا اعتقاد سی تے بائبل وِچ گہری دلچسپی سی۔ اُوہناں نے بائبل دی پیشن گوئی تے مضامین تے مقالے لکھے۔ اُوہناں نے کہیا، ’’ خدا دُنیا تے پوشیدہ طور تے حکومت کردا اے، تے اُوہنے سانوں حکم دِتا اے کہ اِسی اُوہدی عبادت کریے، تے کوئی دوجا خدا نہئیں… اُوہنے ساڈے نجات دہندہ یسوع مسیح نوں زندہ کیتا، جیہڑا ساڈے لئی اِک تھاں حاصل کرن تے تیار کرن دے لئی آسمان تے گیا، تے … لمبے عرسے بعد واپس آئے گا تے ساڈے تے راج کرے گا… جدوں تیکر کہ اُو ساریاں مُردیاں نوں زندہ کر کے اُوہناں دا فیصلہ نہ کر لہئے‘‘، (ویکھو ایلوِین جے شمیٹ، پی ایچ۔ ڈی۔ Alvin J. Schmidt, Ph.D.، اثر دے تحت: کیویں مسیحیت نے تہذیب نوں تبدیل کیتا Under the Influence: How Christianity Transformed Civilization: 2001، صفحہ 232)۔ پرنسپیاPrincipia دے آخیر وِچ عمومی وضاحتی تبصرےGeneral Scholium وِچ، آئزک نیوٹن نے لکھیا کہ کائنات وِچ ترتیب خدا دے وجود نوں ثابت کردی اے:

سورج، سیاریاں تے دُمدار ستاریاں دا ایہہ سب توں خوبصورت نظام صرف اِک ذہین تے طاقتور ہستی دے مشوری تے تسلط نال ای اَگے ودھ سکدا اے… سپریم خدا اِک ابدی، لامحدود، بالکل کامل ہستی اے… تے ایس دی حقیقی سلطنت توں ایس دا مطلب ایہہ اے کہ حقیقی خدا اِک زندہ، ذہین تے طاقتور ہستی اے۔ تے ایہدے دوجے کمالات نال، کہ اُو اعلیٰ، یا سب توں کامل اے۔ اُو ابدی تے لامحدود اے، قادر مطلق تے عالم اے۔ یعنی ایس دی مدت ازل توں ابد تیکر اے۔ لامحدودیت توں لامحدودیت تیکر ایس دی موجودگی؛ اُو ہر شے تے حکومت کردا اے، تے اُو ساریاں شیواں نوں جانندا اے جیہڑیاں کیتاں جاندیاں نے یا کیتی جا سکدیاں نے۔

ایہہ قدامت پسند مسیحی الہٰایت وانگوں لگتا ہے، لیکن ایہنوں سر آئزک نیوٹن نے ہُن تیکر دی سب توں اہم سائنسی کتاب دے آخیر وِچ لکھیا سی۔ نیوٹن خدا تے یقین رکھدا سی۔ ابتدائی سائنس دان صحیفیاں دی حقیقت نوں جانندے سن:

’’آسمان خدا دا جلال ظاہر کردا اے تے فِضا اُوہدی دستکاری وکھاندی اے‘‘ (زبور19: 1)۔

’’کیوں جے خدا دی ازلی قدرت تے الوہیت جیہڑی اُوہدی اندیکھی صفات نے دُنیا دی پیدائش دے ویلے توں اُوہدی بنائی ہوئی شیواں توں چنگی طرح ظاہر نے۔ لہٰذا، انسان دے کول کوئی بہانہ نہئیں‘‘ (رومیوں1: 20)۔

II۔ دوجی گل، کائنات دی پیچیدگی اِک ذہین خدا وَل اشارہ کردی اے۔

ولیم پیلے William Paley (1743-1805) نے قدرتی الہٰیات Natural Theologyدے ناں توں اِک کتاب لکھی جیتھے اُوہناں نے وکھایا کہ فطرت دی پیچیدگی کوئی حادثہ نہئیں اے؛ کہ ایہہ صرف خدا وَلوں پیدا کیتا جا سکدا اے۔ پیلے نے کہیا،

اِک بنجر زمین نوں عبور کردے ہوئیاں، فرض کرو کہ میں اپنا پاؤں اِک پتھر تے رکھیا، تے مینوں پُچھیا گیا کہ اُو پتھر اُوتھے کینج آیا، تے میں شاید جواب دے سکنا آں، کہ، کوئی وی گل جیہڑی میں جاننا آں اُوہدے برعکس، اُو ہمیشہ توں اُوتھے پیہیا ہویا سی: تے نہ ای ایس جواب دی مضحکہ خیزی نوں ظاہر کرنا شاید بوہتا آسان اے۔ لیکن فرض کرو کہ مینوں زمین تے اِک گھڑی لبھی سی، تے ایہہ دریافت کیتا جائے کہ اُو گھڑی ایس تھاں کینج پہنچی سی، تے مینوں شاید ای ایس جواب دے بارے چہ شدت نال سوچنا چائیدا اے جہیڑا میں پہلاں دِتا سی، کہ، کوئی وی گل جیہڑی میں جاننا آں اُوہدے برعکس، اُو گھڑی ہمیشہ توں اُوتھے پیہئی سی۔

کائنات وِچ اَسی بے شمار شیواں وکھنے آں جیہڑی کسی وی گھڑی توں کِدرے بوہتی پیچیدہ نے! ہر انفرادی خلیہ – تے ہر جانور وِچ ارباہاں خلیے ہوندے نے – ایہہ ایہنا ای پیچیدہ اے جیہنا کہ اِک فیکٹری، شہر یا ایتھوں تیکر کہ اِک کہکشاں۔ ڈاکٹر مائیکل بیہ Dr. Michael Behe نے لکھیا،

پچھلی چار دہائیاں دے دوران جدید بائیو کیمسٹری نے خلیے دی رازاں توں پردہ چکیا اے… خلیہ دی تحقیقات دے لئی ایہناں مجموعی کوششاں دا نتیجہ – سالماتی [مالیکیولاتی] سطح تے حیاتی دی چھان بین دے لئی – اِک بُلند، واضح، دِل چہ چُبھن پیدا کر ڈالن آلے ’’ڈیزائن!‘‘ دی پکار اے۔ نتیجہ ایہنا مبہم تے ایہنا اہم اے کہ ایہنوں سائنس دی تاریخ دی سب توں وڈی کامیابیاں وِچ شمار کیتا جانا چائیدا اے۔ ایہہ دریافت نیوٹنNewton تے آئن سٹائنEinstein، لاوائزرLavoisier تے شروڈنگرSchrodinger، پاسچرPasteur تے ڈارونDarwin نوں للکاردی اے۔ حیاتی دے ذہین ڈیزائن دا مشاہدہ ایہنا ای اہم اے جیہنا کہ ایہہ مشاہدہ کہ زمین سورج دے گرد گھومدی اے… سائنسی برادری لالچ نال اپنی چونکا دین آلی دریافت نوں کیوں قبول نہئیں کردی؟ ڈیزائن دے مشاہدے نوں دانشورانہ دستانیاں نال کیوں سنبھالیا جاندا اے؟ مخمصہ ایہہ اے کہ جیتھے ہاتھی دے اِک رخ تے ذہین ڈیزائن دا لیبل لگیا ہویا اے، دوجے پاسے خدا دا لیبل لگایا جا سکدا اے (مائیکل جے۔ بیہ پی ایچ۔ ڈی۔ Michael J. Behe, Ph.D.، ڈٓاروِن دا سیاہ ڈبہ Darwin’s Black Box، دی فری پریسThe Free Press، 1966، صفحات 232۔ 233)۔

ہر جاندار خلیہ ایہنا پیچیدہ اے کہ اتفاق نال تیار نہئیں ہویا اے۔ لوکاں دے ثبوت نوں نظر انداز کرن دی واحد وجہ ایہہ اے کہ اُو خدا تے یقین نہئیں کرنا چاہندے۔ اُو خدا تے یقین نہئیں کرنا چاہندے کیوں جے اُو اپنی حیاتیاں تے اُوہدے کنٹرول نہئیں رکھنا چاہندے، تے جدوں مَردے نے تے اُوہدا سامنا نہئیں کرنا چاہندے۔ ایہہ انسانی دِل دا گناہ تے بغاوت اے۔ ایہہ ایہنا ای سہوکھا اے۔

اپنی کتاب فرام ڈارون ٹو ڈیزائن From Darwin to Design وِچ، میں لکھیا،

تُسی کدی وی نہئیں کہوو گے کہ کپیوٹر نے کسی نہ کسی طرح اپنے آپ نوں کُج وی نہئیں وِچوں تخلیق کیتا سی۔ نہئیں، ایہہ واضح اے کہ ایہنوں ڈیزائن کرن تے ایہنوں اِک نال رکھن وِچ ہزارہاں لوکاں دی سوچ لئی گئی۔ ایس کائنات دے نال وی اینج ای اے – صرف اِک ارب وری۔ کائنات دی ساخت بہوہتی زیادہ پیچیدہ اے تے کسی وی کمپیوٹر توں کِدرے بوہتی ذہانت دی لوڑ ہوندی اے۔ صرف اِک احمق ای کہے گا کہ کمپیوٹر اِتفاقاً وجود وِچ آیا بغیر کسی دے ایہنوں ڈیزائن کیتیاں۔ صرف اِک احمق کہے گا کہ کائنات اتفاقاً وجود چہ آئی اے – بغیر کسی دے ایہنوں تخلیق کیتیاں۔ ’’احمق نے اپنے دِل چہ کہیا: کوئی خدا نہئیں‘‘ (زبور53: 1)۔ (سی. ایل. کیگن، پی ایچ ڈی۔C. L. Cagan, Ph.D. تے رابرٹ ہائیمرز، ٹی ایچ ڈیRobert Hymers, Th.D.، ڈارون توں ڈیزائن تکFrom Darwin to Design، وائٹیکر ہاؤسWhitaker House، 2006، صفحہ 56)۔

III۔ تیجی گل، توانائی دا ماحولیاتی تحفظ – تھرموڈائینامکس دا پہلا قانون – بائبل دے عادل تے راستباز خدا وَل اشارہ کردا اے۔

سائنس دے سب توں مضبوط اصولاں وِچوں اِک تھوموڈائینامکس دا پہلا قانون اے۔ ایہنوں توانائی دا ماحولیاتی تحفظ کہیا جاندا اے۔ ایہدا مطلب اے کہ توانائی نہ تے تخلیق ہوندی اے تے نہ ای تباہ ہوندی اے، بلکہ صرف اِک شکل توں دوجی شکل وِچ منتقل ہوندی اے۔ تہانوں کُج وی نہئیں مل سکدا۔ جیویں کہ میں ڈاروِن توں ڈیزائن تیکر وِچ لکھیا سی،

ستویں دِن دے آغاز توں، کائنات وِچ مذید کوئی توانائی نہئیں پائی گئی، سوائے خاص معجزاں دے – جِنہاں نوں خدا جدوں چاہے انجام دے سکدا اے …. ستویں دِن، توانائی دے ماحولیاتی تحفظ دے قانون نے ساڈی کائنات وِچ اپنا معمول دا کم شروع کیتا، سوائے ایہدے کہ جدوں اُو کوئی معجزہ کردا اے تے خدا وَلوں ایہنوں مسترد کر دِتا جاندا اے۔ خدا کائنات دے ہر مادے تے نظر رکھدا اے۔ جیویں کہ یسوع نے اپنے شاگرداں نوں کہیا، ’’تہاڈے سر دے بال تیکر سارے گنے گئے نے‘‘ (متی10: 30)۔ (ڈارون توں ڈیزائن تیکرFrom Darwin to Design، صفحہ 84-85)۔

ایہہ خدا دے مکمل اِنصاف دے نال مکمل ہم آھنگی رکھدا اے۔

سائنس وِچ، توانائی دا ماحولیاتی تحفظ اِک اصول اے جیہڑا خدا دے قانون تے انصاف دی عکاسی کردا اے۔ تھرموڈائینامکس دا پہلا قانون کہندا اے کہ نظام دی کُل توانائی تبدیل نہئیں ہو سکدی۔ توانائی کِدروں نہئیں آ سکدی تے ایہہ کِدرے غائب نہئیں ہو سکدی۔ تے جدوں توانائی نوں اِک تھاں توں دوجی تھاں، یا اِک شکل توں دوجی شکل چہ منتقل کیتا جاندا اے، تے ایہہ یقینی اصولاں دے مطابق ہونا چائیدا اے، جیہڑے ایہہ دسدے نے کہ توانائی آخیر چہ حاصل یا ضائع نہئیں ہوندی۔ ایہہ سائنسی اصول سانوں خدا دے قانون تے اِنصاف وَل اشارہ کردا اے، جیہڑا کائنات دی ہر شے تے نظر رکھدا اے – تے جیہڑا ایہدے اخلاقی قانون تے ایس قانون دی خلاف ورزی کرن آلے سارے اعمال دا فیصلہ تے سزا دیوے گا۔ توانئی دا تحفظ ایس حقیقت دا سائنسی اِظہار اے کہ خدا عادل اے، کہ اُو اُوہی کردا اے جیہڑا صحیح اے۔ ایہہ خدا دے انصاف وَل اشارہ اے (ibid.، صفحہ 85)۔

ریاستہائے متحدہ چہ زیادہ تر لوکی سوچدے نے کہ خدا ہر اِک نوں جنت وِچ جان دیوے گا کیوں جے اُو محبت دا خدا اے۔ اُو کسی نوں سزا نہئیں دیندا۔ اُو یقینی طور تے کسی نوں جہنم چہ نہئیں پیجھے گا، کیوں جے خدا اِک چنگی ہستی اے تے ہر شے نوں نظر انداز کر دے گا۔ لیکن تھرموڈائینامکس دا پہلا قانون اِک خدا وَل اشارہ کردا اے جیہڑا اصرار کردا اے کہ گناہ دا فیصلہ تے سزا دی جائے۔ بائبل کہندی اے، ’’خدا ہر عمل دا، ہر پوشیدہ شے دے نال، پاویں اُو چنگی ہووے یا بُری انصاف کرے گا‘‘ (واعظ12: 14)۔ خدا دی پاکیزگی تے انصاف دا تقاضا اے کہ گناہ دی ادائیگی کیتی جائے۔ ایہو ای وجہ اے کہ یسوع آیا تے صلیب تے اپنا لہو وگایا،

’’ایمان دے وسیلے توں اُوہدا لہو کفارہ بن جائے‘‘ (رومیوں3: 25)۔

جے تسی یسوع تے پروہسا کردے اُو، تے تہاڈے گناہواں دا کفارہ، اُوہدی سولی تے خونی موت دے ذریعے ادا کیتا جاندا اے۔ گناہ دی کوئی دوجی ادائیگی نہئیں اے۔ اپنے گناہ توں تے اپنے آپ توں مُنہ موڑو تے مسیح دے کول آؤ۔

IV۔ چوتھی گل، بے قاعدگی یا بے ترکیبی نوں ودھان دا اصول – تھرموڈائینامکس دا دوجا قانون – دُنیا چہ گناہ تے موت دے اثر وَل اشارہ کردا اے۔

سائنس چہ، تھرموڈٓئینامکس دا دوجا قانون کہندا اے کہ کائنات چہ ہر شے صرف اِک سمت وَل چلدی اے، ترتیب توں خرابی تیکر، مفید توانائی توں لے کے افراتفری تے فضلہ تیکر۔ بے اعتقادے سائنس داناں دا کہنا اے کہ اربوں وریاں پہلاں کائنات اِک ’’وڈے دھماکےBig Bang‘‘ چہ پھٹ گئی سی تے اُودھوں توں اینج ای چل رئی اے۔ جیویں کہ جیریمی رفکنJeremy Rifkin نے کہیا، ’’دوجا قانون ایہہ دسدا اے کہ پوری کائنات چہ ہر شے ساخت تے قدر دے نال شروع ہوئی تے بے مقصد انتشار تے فضلہ دی سمت ودھ رئی اے‘‘ (جیریمی رفکنJeremy Rifkin، اینٹروپی: اے نیو ورلڈ ویو، بنٹم بکس، 1980، صفحہ 6)۔

میں دوجا قانون مننا آں۔ جے تُسی نئی کار دے نال شروعات کردے اُو تے جلد یا بدیر ایہہ ٹُٹ جاندی اے۔ تُسی کدی نہئیں ویکھیا کہ ٹوٹی ہوئی کار خود نوں اِک نئی وِچ تبدیل کردی اے! لوکی تے جانور وڈیرے ہو جاندے نے، بیمار ہو جاندے نے تے مر جاندے نے۔ اینٹروپی (بے قاعدگی) ہمیشہ ودھدی رہندی اے، کدی دوجے پاسے نہئیں پلٹدی۔ بے قاعدگی دا قانون نظریہ اِرتقاء توں متصادم اے – لیکن کافر ایس گل تے اپنا دماغ بند کر لیندے نے! اپنے اِردگرد دی دُنیا نوں ویکھو۔ کی حالات بہتر ہو رئے نے یا زمین برباد ہو رئی اے؟ کی شیواں ہمیشہ اینج ای چل سکدیاں نے؟ ظاہر اے نہئیں۔

جیہڑے لوکی ایس بارے چہ مخلص نے کوئی اُمید نہئیں ویکھ سکدے۔ ساڈے پادری، ڈاکٹر ہائیمرز نے لکھیا اے کہ ’’لارڈ برٹرینڈ رسل Lord Bertrand Russell بیسویں صدی دے اِک مشہور برطانوی ریاضی دان تے فلسفی سن… ایہناں ساریاں تعریفاں تے اعزازات دے نال جیہڑے اُوہناں نوں دِتے گئے سن، تُسی سوچو گے کہ اُو اِک خوش انسان سن۔ ایس دے بجائے اُوہناں نے حیاتی دے بارے چہ اِک نااُمید رویہ رکھیا۔ اپنی موت توں پہلاں برٹرینڈ رسل نے لکھیا،

کوئی اَگ، کوئی بہادری، تے نہ ای کوئی سوچ تے احساس دی شدت، اِک انفرادی حیاتی نوں قبر توں باہر محفوظ رکھ سکدی اے… [سب] دا نصیب نظام شمسی دی وسیع موت چہ معدوم ہون دے لئی اے، تے انسان دی کامیابی دا پورا مندر کھنڈرات چہ کائنات دے ملبے دے ہیٹاں لازمی طور تے دفن ہونا چائیدا اے۔ (لارڈ برٹرینڈ رسل Lord Bertrand Russell، اِک آزاد انسان دی عبادت A Free Man’s Worship)۔

اُو بیسوی صدی دے سب توں ذہین بندیاں وِچوں اِک سن – لیکن اُوہناں نوں صرف ’کھنڈرات چہ اِک کائنات‘ دا انتظار کرنا سی۔ اُوتھے ای اِک ’فطری آدمی‘ اپنی حیاتی دا خاتمہ کردا اے – بغیر کسی اُمید دے، نہ کوئی سکون، نہ کوئی مستقبل، تے نہ ای کوئی خدا۔ (ڈٓاکٹر آر ایل ہائیمرز، جونیئر۔ ’’آخیرلے دِناں چہ طعنہ زنی کرن آلے‘‘، 14 جون 2015 نوں لاس اینجلز دی بپتسمہ دین آلی عبادت گاہ وِچ تبلیغ کیتی گئی)۔ ڈاکٹر ہائیمرز نے اَگے کہیا کہ ’’بیسویں صدی دا اِک ہُور مشہور آدمی ایچ جی ویلز H.G. Wells سی۔ اس نے دی ٹائم مشینThe Time Machine، دی وار آف دی ورلڈزThe War of the Worlds اور دی آؤٹ لائن آف ہسٹریThe Outline of History لکھی۔ مسٹر ویلز ایک فلسفی، مؤرخ تے سائنس فکشن مصنف سن۔ اُوہناں نے اپنی حیاتی مسیحیت تے حملہ کرن چہ گزاری۔ لیکن جدوں اُو اِک وڈیرے شخص تھے تے اُوہناں نے کہیا، ’میں ہُن پینسٹھ برس دی عمر دا آں تے ہُن وی امن دی تلاش وِچ آں۔ امن صرف اِک نااُمید خواب اے۔‘‘ اپنی حیاتی دے اختتام تے مسٹر ویلز نے کہیا کہ بنی نوع انسان دا نصیب ’’ذلت، مصائب تے موت دے لئی برباد ہونا اے‘‘ (ibid.)۔

انیسویں صدی دے آخیر چہ تے بیسویں صدی دے اوائل دے (1844۔1906) وِچ لوڈوِگ بولٹزمینLudwing Boltzmann اِک ماہر طبیعیات سن۔ اُوہناں نے کئی وریاں تیکر تھرموڈائینامکس دا مطالعہ کیتا تے کافی تحقیق کیتی۔ لیکن اُوہناں نے کدی وی یسوع تے پروہسا نہئیں کیتا۔ آخیر کار اُو بہوتے افسردہ ہو گئے تے خود کشی کر لہئی۔ اُوہناں نوں کوئی اُمید نہئیں سی۔ خدا دے بغیر، مسیح دے بغیر، کوئی اُمید نہئیں اے۔ جے ملحدین درست سن تے اَسی تھوڑی دیر زندہ رہن گے تے فیر مر جاواں گے، بعد چہ کُج نہئیں ہووے گا۔ آخیر کار زمین تے فیر کائنات مر جائے گی۔ ایس دا کوئی مطلب نہئیں ہووے گا۔ اُوہناں نوں کیس دا اِنتظار کرنا اے؟ ڈاکٹر بولٹزمین نے ایہنوں سمجھ لہیا سی۔

بائبل کہندی اے کہ گناہ دی وجہ توں کائنات چہ موت، خرابی تے بربادی اے۔ جدوں آدم نے گناہ کیتا، تے اُوہنے صرف خود نوں متاثر نہئیں کیتا۔ اُوہنے صرف انسانی نسل نوں متاثر نہئیں کیتا۔ اُوہنے پوری مخلوق نوں تباہی تے بربادی دِتی۔ سائنس نے کائنات چہ جیہڑا زوال پایا اے اُو گناہ دی موجودگی تے نتائج وَل اشارہ کردا اے۔ بائبل کہندی اے،

’’چنانچہ ساری خلقت وڈی آرزو دے نال ایس انتظار چہ اے کہ خدا اپنے فرزنداں نوں ظاہر کرے۔ ایس لئی کہ خلقت اپنی خوشی نال نہئیں بلکہ خالق دی مرضی نال فنا دے اِختیار چہ کر دِتی گئی اے ایس اُمید دے نال کہ اُو وی آخیر کار فنا دی غلامی توں چھڑائی جائے گی تے خدا دے فرزنداں دی جلالی آزادی چہ شریک ہووے گی۔ کیوں جے اَسی جاننے آں کہ ساری خلقت اَج تیکر کراہندی اے گویا کہ اُو دردِ زہ چہ مبتلا اے‘‘ (رومیوں8: 19۔22)۔

گناہ دی وجہ توں تخلیق، کائنات، کراہنے تے تکلیف چہ اے۔ خدا دے فضل دے بغیر، واقعی کوئی اُمید نہئیں اے۔ لیکن یسوع نے مسیحیاں نوں کہیا کہ ’’اُوتے ویکھو تے اپنے سر اُٹھاؤ۔ کیوں جے تہاڈی مخلصی نیڑے اے‘‘ (لوقا21: 28)۔ یسوع فیر آ رہیا اے! ’’کہ اُو [تخلیق] وی آخیر کار فنا دی غلامی توں چھڑائی جائے گی تے خدا دے فرزنداں دی جلالی آزادی چہ شریک ہووے گی‘‘ (رومیوں8: 21)۔ آخیرکار، زمین تے کائنات نوں تباہ کر دِتا جائے گا تے اُو اِک نئے آسمان تے نئی زمین نال بدل جائے گا جیتھے کوئی گناہ تے موت نہئیں ہووے گی۔ بائبل کہندی اے، ’’فیر وی اَسی، اُوس دے وعدے دے مطابق، نئے آسماناں تے نئی زمیناں دی تلاش کرنے آں، جیس وِچ راستبازی بیس ہوئی ہووے‘‘ (2۔پطرس3: 13)۔ دُنیا نوں کوئی اُمید نہئیں۔ خدا دا شکر اے، اَسی مسیحیاں نوں اُمید اے – بابرکت اُمید – ساڈے خداوند یسوع مسیح دی واپسی!

V۔ پنچویں گل، کائنات دی ریاضیاتی خصوصیات دسدیاں نے کہ ایہنوں جان بوجھ کے ڈیزائن کیتا گیا سی۔

کائنات انسان دے لئی بنائی گئی سی۔ ایہنوں ’’انسانی اصول‘‘ کہیا جاندا اے۔ ایہنوں ’’بہترین روانی دی کائنات‘‘ وی کہیا جاندا اے۔ بوہتے ای مخصوص اعداد جیہڑے جزکس دے قوانین چہ بنائے گئے نے تے اُو ذرات جیہڑے کائنات دی ہر ے نوں بناندے نے بالکل اینج فٹ ہوندے نے جیہڑا کہ حیاتی دے لئی ضروری اے۔ جے اُو ماڑا جیہا وی مختلف ہوندے تے کوئی حیاتی ممکن نہ ہوندی۔ سائنسی فلسفی پال ڈیوس Paul Davies نے لکھیا،

     کی وجود دے پِچھے کوئی مطلب اے؟ … ایہہ پُچھنا دلچسپ اے کہ ایہہ کیہنا ناممکن اے کہ طبیعیات دے قوانین پیچیدہ ڈھانچیاں نوں وجود چہ لیہان دی اجازت دیندے نے۔ ایہناں قوانین نوں کیس قدر باریک طریقے نال ’’ٹیون‘‘ کیتا جانا چائیدا اے؟ … برطانوی ماہرین فلکیات برنارڈ کار Bernard Carr تے مارٹن ریس Martin Reesنے ایہہ نتیجہ اخذ کیتا کہ دُںیا طبیعیات دے قوانیین چہ معمولی تبدیلیاں دے لئی غیر معمولی طور تے حساس اے، تاکہ ساڈے قوانین دا جیہڑا مخصوص مجموعہ اے جے کسی وی طرح نال تبدیل کیتا جائے تے کائنات پہچان توں باہر بدل جائے گی۔
     کارCarr اور ریسRees نے پایا کہ پیچیدہ ڈھانچیاں دا وجود ایہناں عدد قدراں تے بوہتا حساس طور تے انحصار کردا اے جیہڑیاں قدرت نے نام نہاد بنیادی کونسٹنٹس نوں تفویض کیتیا نے، اُو اعداد جیہڑے جسمانی مظاہر دے پیمانے دا تعین کردے نے۔ ایہناں کونسٹنٹس وِچ روشنی دی رفتار، مختلف ذیلی ایٹمی ذرات دی کمیت، تے متعدد ’’کپلنگ‘‘کونسٹنٹس نے جیویں چارج دی ابتدائی اکائی، جیہڑی ایس گل دا تعین کردی اے کہ مختلف قوتاں مادے تے کیہنی مضبوطی نال عمل کردیاں نے۔ ایہناں مقداراں دے زریعے اِختیار کیتی جان آلی اصل عددی قدراں دُنیا دی بُہتیریاں مجموعی خصوصیات دا تعین کردیاں نے، جیویں ایٹماں، نیوکلئیساں، سیاریاں تے ستاریاں دا سائز، کائنات چہ مواد دی کٖثافت، ستاریاں دی حیاتی، تے ایتھوں تیکر کہ جانوراں دی اونچائی (پال ڈیوس Paul Davies ، سپر فورس: دی سرچ فار اے گرینڈ یونیفائیڈ تھیوری آف نیچر Superforce: The Search for a Grand Unified Theory of Nature ، ٹچ اسٹون، 1984، صفحہ 241-42)۔

کائنات دی بنیادی تعداد چہ معمولی تبدیلیاں ساری حیاتی نوں ناممکن بنا دیوے گی۔ جے کائنات دی بنیادی قوتاں – جیویں کشش ثقل، برقی مقناطیسیت، کمزور جوہری قوت، تے مضبوط جوہری قوت – دی طاقتاں ماڑی جیہئی مختلف ہوندیاں، تے کوئی جاندار شے نہئیں ہو سکدی سی۔

نیوکلیون نوں نیوکلیائی وِچ بننھن آلی قوت Epsilon (ε) دی طاقت، 0.007 اے۔ جے ایہہ 0.006 ہوندی تے صرف ہائیڈروجن ای موجود ہو سکدی سی، تے پیچیدہ کیمسٹری ناممکن ہو جاندی۔ جے ایہہ 0.008 ہوندی تے کوئی ہائیڈروجن موجود نہ ہوندی۔

ایک پرانی مثال Hoyle state حوائل دی علامت اے، جیہڑی کاربن- 12 نیوکلئس دی تیجی سب توں گھٹ توانائی دی حالت اے، جیس دی توانائی سطح زمین توں 7.656 MeV [ملین الیکٹران وولٹ] اے۔ اِک حساب دے مطابق، جے Hoyle دی توانائی 7.3 توں گھٹ یا 7.9 MeV توں بوہتی ہوندی تے حیاتی نوں سہارا دین دے لئی ناکافی کاربن موجود ہوندی۔

اینج دا ای حساب، ایہناں توں پہلاں دے بنیادی کونسٹنٹس تے توجہ مرکوز کردے ہوئیاں جیہڑے توانائی دی مختلف سطحیاں نوں جنم دیندے نے، ایہہ نتیجہ اخذ کردے نے کہ مضبوط قوت نوں گھٹ توں گھٹ 0.5 % دی درستگی تے برقی مقناطیسی قوت نوں گھٹ توں گھٹ 4 % دی درستگی دے نال جوڑنا ضروری اے، تاکہ ایہنوں یا تے کاربن دی پیداوار یا آکسیجن دی پیداوار نوں نمایاں طور تے ڈِگن توں روکیا جا سکے۔ (ویکیپیڈیا مضمون، ’’فائن ٹیونڈ کائناتThe Fine-Tuned Universe‘‘)۔

ایرک میٹاکساسEric Metaxas نے ایس اصول دے بارے چہ وال اسٹریٹ جرنل Wall Street Journal ، امریکہ دے معروف مالیاتی اخبار وِچ لکھیا (’’سائنس تیزی نال خدا دے لئی کیس بناندی اے،‘‘ وال اسٹریٹ جرنل، 25 دسمبر 2014)۔ میں تہانوں اُوہناں دے مضمون دا کُج حصہ پڑھ کے سُناواں گا۔

اَج حیاتی نوں سہارا دین دے لئی اِک سیارے دے لئی 200 توں زیادہ معلوم پیرامیٹرز [نمبرز] ضروری نے – جِنہاں وِچوں ہر اِک دا مکمل طور تے پورا ہونا ضروری اے، یا سب کُج ڈھے جائے گا۔ مشتری وگرے وڈے سیارے دی قربت دے بغیر، جیس دی کشش ثقل سیارچیاں نوں پرے کھِیچ لئے گی، ورنہ زمین دی سطح توں ہزار گنا زیادہ ٹکران گے۔ [میں ایہہ کہواں گا کہ جے زمین دا چن بہوتا وڈا یا بہوتا چھوٹا ہوندا یا زمین دا محور بہوتا زیادہ یا بہوتا گھٹ ہوندا تے ایس سیارے تے کوئی حیاتی نہئیں ہو سکدی سی، کیوں جے سمندر دی لہراں تے زمین دی آب و ہوا غلط ہو جائے گی۔]

[میٹاکساس Metaxasکہندے نے] فیر وی اِسی اِک ای آں جیہڑے، نہ صرف موجود نے، بلکہ موجود ہون دے بارے چہ گل کر رئے آں۔ ایہدا ذمہ دار کی ہو سکدا اے؟ کی ایہناں بہوتے سارے پیرامیٹرز وِچوں ہر اِک حادثاتی طور تے کامل ہو سکدا اے؟ کیس مقام تے ایہہ تسلیم کرنا مناسب اے کہ سائنس دسدی اے کہ اَسی بے ترتیب قوتاں دا نتیجہ نہئیں ہو سکدے؟ کی ایہہ فرض نہئیں کیتا جا رہیا اے کہ کسی ذہانت نے ایہہ کامل حالات پیدا کیتے نے ایس توں کِدرے گھٹ یقین دی لوڑ اے کہ حیاتی نوں برقرار رکھن آلی زمین نے وجود چہ آن دے ناقابلِ تصور مشکالت نوں شکست دِتی؟

ایس دے علاوہ ہُور وی اے۔ کسی سیارے تے حیاتی دے وجود دے لئی جیہڑی فائن ٹیوننگ ضروری اے ایس دے مقابلے چہ سرے توں کائنات دے وجود دے لئی ضروری فائن ٹیوننگ کُج وی نہئیں اے۔ مثال دے طور تے، فلکی طبیعیات دے ماہرین ہُن جانندے نے … چار بنیادی قوتاں دی قدراں – کشش ثقل، برقی مقناطیسی قوت، تے ’’مضبوط‘‘ تے ’’کمزور‘‘ جوہری قوتاں … کسی اِک قدر نوں تبدیل کرو تے کائنات موجود نہئیں ہو سکدی۔ مثال دے طور تے، جے نیوکلیئر مضبوط قوت تے برقی مقناطیسی قوت دے درمیان تناسب سب توں چھوٹے حصے دے سب توں چھوٹے حصے نال ہوندا اے –100,000,000,000,000,000 وچوں اک حصہ وی – تے کوئی ستارہ کدی وی نہئیں بن سکدا سی۔ بِلا جھجھک سنگ تر کر[حیران ہو] لوؤ۔

ایس واحد پیرامیٹر نوں دیگر ساری ضروری شرائط نال ضرب دیو، تے موجودہ کائنات دے خلاف مشکلات ایہنی دِل نوں روک دین آلی فلکیاتی نے کہ ایہہ تصور کہ ایہہ سب ’’ہُنے ہویا‘‘ عقل دی نفی کردا اے۔ ایہہ اِک سکے نوں اُچھالن تےایس دا شرط آلا رخ لگا تار 10 کوئنٹلین باری اُتے آن وگرا ہووے گا۔ واقعی چہ؟

Fred Hoyle، ماہر فلکیات... نے کہیا کہ ایہناں دی دہریت ایہناں پیش رفتاں تے ’’بہوتی ہلی ہوئی‘‘ سی۔ اُوہناں نے بعد چہ لکھیا کہ ’’حقائق دی اِک عام فہم تشریح توں پتہ چلدا اے کہ اِک انتہائی ذہانت نے فزکس دے نال نال کیمسٹری تے بیالوجی دے نال وی بندر بانٹ کیتا اے … اُوہناں حقائق توں جیہڑے اعداد و شمار ہوندے نے اُو مینوں ایہنے زبردست لگتے نے جِنہے کہ ایس نتیجے نوں سوال توں ای تقریباً پرے کر دینا ہوندا اے۔

نظریاتی ماہر طبیعیات پال ڈیوس نے کہیا اے کہ ’’ڈیزائن دی ظاہر شکل شدید انتہائی اے‘‘ تے آکسفورڈ دے پروفیسر ڈاکٹر جان لینوکس نے کہیا اے کہ ’’اَسی اپنی کائنات دے بارے چہ جِنہا بوہتا جانن گے، اُوہناں ای بوہتا ایس قیاس آرائی دا کہ اِک خالق اے … اَسی ایتھے کیوں آں ایس دے بہترین وضاحت دے طور تے اعتبار حاصل ہوندا اے۔

جی ہاں، کائنات حیاتی نوں ممکن بنان دے لئی بالکل ڈیزائن کیتی گئی اے۔ ایس دے علاوہ کوئی وضاحت نہئیں اے۔ بے اعتقادے سائنسدان کائنات دے خوبصورتی تے کمال تے حیران ہون گے تے کہن گے، ’’ایہہ تے بس ہویا‘‘۔ ’’ایہہ سب آپئے اِک وڈے دھماکے وِچ ہویا۔‘‘ ’’ایہہ تے بس صرف ہویا اے۔‘‘ لیکن ایہہ یقین کرنا ایمان دا اِک بوہتا وڈا عمل اے ایس گل تے یقین کرن نال کہ ایہنوں اِک ذہین تے معقول خدا نے ڈیزائن کیتا اے۔ ایہناں وِچوں کُج دا کہنا اے کہ کائناتاں دی اِک ناقابلِ یقین حد تیکر وڈی تعداد اے [جِنہوں اَسی کدی وی نہئیں ویکھ سکنے آں] جیتھے ڈیزائن تے اعداد وِچوں ہر اِک چہ تھوڑا فرق سی – تے اَسی بالکل صحیح آلی [کائنات] چہ رہنے آں۔ تے ایہہ ہُور وی وڈا سیٹ اپ ’’ہُنے ہویا‘‘، بغیر کسی وجہ یا ذہانت دے اپنے طور تے موجود اے۔ ٹھیک اے، ایہہ یقین کرن دے لئی کہ ایس دے لئی ہُور وی بوہتے ایمان دی لوڑ اے! ایہہ یقین کرنا کِدرے بوہتا عقلمندی دی گل اے کہ کائنات خدا وَلوں بنائی گئی اے بجائے اِس دے کہ ایہہ یقین کرنا کہ ایہہ خود توں ای موجود رئی اے۔

میں ایس قادر مطلق خدا تے یقین کرنا چاہنا واں جیس نے سانوں بنایا۔ لیکن ایہہ جاننا کہ خدا اے ذاتی طور تے ایہنوں جانن وگرا نہئیں اے۔ عقل صرف خدا دی صفات نہئیں اے۔ ساڈے لئی اپنی محبت تے دیکھ بھال وِچ، اُوہنے بائبل چہ اپنے بارے چہ تے ساڈے بارے چہ سچائی ظاہر کیتی۔ تے ساڈے لئی اپنی محبت وِچ، اُوہنے اپنے پُتر یسوع مسیح نوں صلیب تے قربان ہون دے لئی پیجیا تے تہاڈے تے میرے گناہواں دی ادائیگی دے لئی اپنا لہو وگایا۔ یسوع تے پروہسا کرو تے تہاڈے گناہ معاف ہو جان گے۔ ایہہ میری اُمید تے دعا اے کہ ایتھے کوئی اُوہدے تے پروہسا کرے۔ یسوع دے ناں چہ، آمین۔

(اختتام واعظ)
تُسی انٹر نیٹ تے ہر ہفتے ڈاکٹر ہائیمرز دے واعظ
تے پڑھ سکدے اُو۔www.sermonsfortheworld.com
‏‘‘پنجابی وِچ واعظ’’ تے کِلک کرو۔

واعظاں دی اے دستاویز اشاعت دا حق نئیں رکھدی۔ تُسی اینہاں نوں ڈاکٹر ہائیمرز دی اِجازت دے بغیر وی استعمال
کر سکدے ہو۔ لیکن، ڈاکٹر ہائیمرز دے ساڈے گرجا گھر توں ویڈیو تے دوجے سارے واعظ تے ویڈیو دے پیغامات
اشاعت دا حق رکھدے نے تے صرف اِجازت دے نال ای استعمال کیتے جا سکدے نے۔